Adenit Nedir?
Adenit, genellikle enfeksiyon nedeniyle bir veya daha fazla
lenf düğümünde genişlemeye yol açan bir sorundur. Lenf bezleri vücudunuzun
enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan beyaz kan hücreleri ile doludur. Lenf
düğümleri enfekte olduğunda bunun nedeni genellikle enfeksiyonun vücudunuzda
başka bir yerden başlamasıdır. Nadiren, lenf bezleri kansere bağlı olarak
genişleyebilir.
Vücutta yaklaşık 600 lenf düğümü vardır, ancak normal lenf
düğümleri yalnızca çenenizin altında, kollarınızın altında ve kasık bölgesinde
hissedilebilir. Lenf düğümü küçük ve sağlam yapıdadır. Lenf düğümleri enfekte
olduğunda genellikle ebatları artar, hassaslaşır ve fiziksel bir muayene
sırasında vücudunuzun diğer bölgelerinde hissedilir hale gelebilir.
Lenf bezlerine yayılan enfeksiyonlara genellikle bakteri,
virüs veya mantar neden olur. Enfeksiyonun lenf bezlerinize nasıl yayıldığını
öğrenmek doğru tedavinin başlayabilmesi için önemlidir. Lenfadenit iki tip
olarak sınıflandırılır: Lokalize lenfadenit: Bu en yaygın olanıdır. Lokalize
lenfadenit, enfeksiyonun başladığı bölgeye yakın bir veya birkaç düğümü içerir.
Örneğin, bademcik iltihabı nedeniyle genişleyen düğümler boyun bölgesinde
hissedilebilir.
Yaygın lenfadenit: Bu tip lenf düğümü enfeksiyonu iki veya daha
fazla lenf nodu grubunda oluşur ve kan dolaşımına veya tüm vücudu etkileyen
başka bir hastalığa yayılan bir enfeksiyondan kaynaklanabilir.
Mezenterik Adenit Nedir?
Mezenterik adenit, bağırsaklarınızı saran dokudaki lenf
bezlerinin iltihabıdır. Lenf düğümleri, vücudunuzdaki bakteri ve toksinleri
emmeye yardımcı olan bağışıklık sisteminin organlarıdır.
Bakterilerden, virüslerden veya parazitlerden kaynaklanan
enfeksiyonlardan kaynaklanır. Mezenterik adenit, dehidrasyona ve sodyum gibi
elektrolitlerin (minerallerin) kaybına neden olabilir. Nadiren
bağırsaklarınızda sepsise (ciddi bir kan enfeksiyonu) veya apse (irin dolu bir
yaraya) neden olabilir.
Mezenterik adeniti önlemek için birçok önlem alınabilir.
Elleri yıkamaya özen göstermek bunlardan biridir. Elleri yıkarken sabun ve su
kullanın. Tuvaleti kullandıktan sonra, çocuk bezini değiştirdikten veya
hapşırdıktan sonra ellerinizi yıkayın. Yemek hazırlamadan veya yemeden önce
ellerinizi yıkayın. Ayrıca etleri iyi pişirmek de bu önlemler arasında yer
alır. Etin bakterileri öldürecek sıcaklığa ısıtıldığından emin olmak için bir
et termometresi kullanabilirsiniz. Çiğ veya az pişmiş tavuk, hindi, deniz
ürünleri, sığır eti veya domuz eti yemeyin. Güvenli suları tüketin. Havuzlardan
ya da göllerden su içmeyin. Aynı şekilde güvenli süt için ve çiğ süt içmeyin.
Adenit Nedenleri
Lenf sistemi (lenfatikler), lenf düğümleri, lenf kanalları,
lenf damarları ve lenf adı verilen bir sıvıyı dokulardan kan dolaşımına taşıyan
ve hareket ettiren organlardan oluşan bir ağdır. Lenf bezleri veya lenf
düğümleri, lenf sıvısını filtreleyen küçük yapılardır. Lenf bezlerinde
enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan birçok beyaz kan hücresi vardır.
Lenfadenit bir veya daha fazla lenf nodu bakteri, virüs veya
mantar tarafından enfekte olduğunda ortaya çıkar. Lenf düğümleri enfekte
olduğunda, bunun nedeni genellikle enfeksiyonun vücudunuzda başka bir yerden
başlamasıdır. Lenf nodu iltihabı çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Soğuk
algınlığı da dahil olmak üzere herhangi bir enfeksiyon veya virüs, lenf
bezlerinin şişmesine neden olabilir. Kanser ayrıca lenf bezi iltihabına da
neden olabilir. Buna lösemi ve lenfoma gibi kan kanseri de dahildir.
Yaygın Enfeksiyonlar
Lenfadenit, lenf bezlerinin bir enfeksiyonudur. Bazı
bakteriyel enfeksiyonların sık görülen bir komplikasyonudur. Lenfadenit lenfler
genellikle bakterilere, virüslere veya mantarlara cevap olarak, şişerek
(iltihaplı) genişlediğinde ortaya çıkar. Şişmiş bezler genellikle bir
enfeksiyon, tümör veya iltihap bölgesine yakın bulunur. Adenite neden
olabilecek yaygın enfeksiyonlar aşağıdaki gibidir:
• Boğaz
enfeksiyonu
• Kızamık
• Kulak
enfeksiyonları
• Enfekte (apse)
diş
• Mononükleoz
• Cilt veya yara
enfeksiyonları
• HIV virüsü;
AIDS'e neden olan virüs
Yaygın Olmayan Enfeksiyonlar
Adenit cilt enfeksiyonlarından ya da streptokok, stafilokok
gibi bakterilerin yol açtığı diğer enfeksiyonlardan sonra meydana gelebilir.
Bazen, tüberküloz veya kedi tırmığı hastalığı (bartonella) gibi nadir
enfeksiyonlardan kaynaklanır. Adenite neden olabilecek yaygın olmayan
enfeksiyonlar şu şekilde sıralanabilir:
• Tüberküloz
• Frengi gibi
cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonlar
• Toxoplasmosis;
Enfekte bir kedi dışkısıyla temastan veya az pişmiş et yemekten kaynaklanan
paraziter bir enfeksiyon
• Kedi tırmalama
veya ısırmasından kaynaklanan bakteriyel enfeksiyonlar
Adenit Belirtileri
Lenf nodu iltihabı çeşitli semptomlara neden olabilir.
Belirtiler, şişmenin nedenine ve şişmiş lenf bezlerinin konumuna bağlıdır.
Genellikle enfeksiyonun olduğu bölgeye yakın olan lenf düğümleri belirtilerden
etkilenir. Lenflerdeki değişimlerin yanı sıra enfeksiyonun türüne göre değişik
belirtiler de ortaya çıkabilir.
Lenf Düğümü Belirtileri
Lenfadenitin ana semptomu genişlemiş lenf bezleridir. Bir
buçuk inç genişliğinde bir lenf düğümü genişlemiş kabul edilir. Enfekte bir
lenf düğümü veya düğüm grubu tarafından neden olunan semptomlar şunları
içerebilir:
• Boyun,
koltukaltı ve kasıklarda hassas halen gelmiş ve şişmiş lenf bezleri
• Lenflerin olduğu
bölgeye dokunulduğunda acı vermesi
• Lenfatik sistem
tıkanmasını gösterebilecek uzuv şişmesi
• Tümör varlığını
gösterebilecek lenf bezlerinin sertleşmesi ve genişlemesi
• Bölgedeki cildin
kızarması veya kırmızı lekelerin oluşması
• Lenflerin olduğu bölgede apse oluşması,
irin dolu kabarcıkların oluşması
• Lenf
düğümlerinden deriye akan sıvı olması
Diğer Belirtiler
Adenitin diğer belirtileri genellikle olası enfeksiyon
belirtileridir. Eşlik eden enfeksiyonun türüne göre bunlar farklılaşabilir.
Şişmeye neden olan bir tümörse belirtiler daha farklı olur. Bu tip belirtiler
şöyle sıralanabilir: Yüksek ateş; enfeksiyonların genelinde ortaya çıkan ortak
bir belirtidir. Üst solunum yollarını etkileyen bir enfeksiyon varsa burun akıntısı,
boğaz ağrısı, bademcik şişmesi gibi belirtiler yaşanır. Gece terlemelerine bazı
enfeksiyonlar yol açabilir. Bölgede bir kanser varsa kimi zaman açıklanamayan
kilo kayıpları yaşanabilir. Lenfadenit belirtileri başka hastalıklar tıbbi
durumlar veya problemler gibi görünebilir. Doğru teşhis için daima bir doktora
görünmek gerekir.
Adenit Tanı ve Teşhis Yöntemleri
Adenit varsa teşhisin en önemli kısımları genellikle
hastalık öyküsünün alınması ve doktor tarafından yapılan fizik muayenedir. Size
titreme ve ateş, yakın zamanda herhangi bir seyahat, cildinizde herhangi bir
yara ve kedilerle veya diğer hayvanlarla yakın zamanda temas gibi durumların
yaşanıp yaşanmadığını sorabilir. Ardından, fizik muayene sırasında doktor
şişmiş lenf bezlerinin yakınında enfeksiyon belirtileri arayacaktır.
Fizik Muayene
Bir doktor tipik olarak lenf düğümü iltihabını fizik muayene
ile teşhis eder. Doktor, şişliği veya hassasiyeti kontrol etmek için çeşitli
lenf bezlerinin yerine dokunarak muayene eder. Ayrıca yukarıda belirtilenler
gibi ilişkili semptomları da sorabilir. Bu tip belirtiler ve hastalık öyküsü
hakkında net cevaplar vermek önem taşır.
Tetkikler
Doktorunuz enfeksiyonları kontrol etmek için kan testleri
isteyebilir. Röntgen veya CT taramaları gibi görüntüleme testleri de
isteyebilir. Bunlar tümörleri veya enfeksiyon kaynaklarını arayabilir.
Çok çeşitli koşullar lenf nodu iltihabına neden
olabileceğinden, doktor bazı durumlarda biyopsi isteyebilir. Bir lenf düğümü
biyopsisi, doktorun bir lenf dokusu örneği çıkardığı kısa bir prosedürdür. Bir
patolog bu örneği test edecektir. Biyopsi, lenf nodu iltihabının neden ortaya
çıktığını belirlemenin en güvenilir yoludur.
Adenit Risk Faktörleri
Risk faktörleri hastalığa yakalanma ihtimalini artıran
etkenlerdir. Adenit için risk faktörleri, iltihaplanma nedenine ve adenitin
altta yatan nedenine bağlıdır. Sık görülen enfeksiyonlar, adenit geliştirme
riskinizi artıracak bir faktördür.
Enfeksiyona Dair Risk Faktörleri
Adenite çoğu zaman bir enfeksiyon neden olur. Enfeksiyona
yakalanma ve sonrasına adenit geliştirme ihtimalini artıran faktörler şu
şekilde sıralanabilir:
• Boğaz
enfeksiyonları gibi basit görülen bazı hastalıkların tedavi edilmemesi
• Bağışıklık
sisteminin herhangi bir nedenle zayıflamış olması
• Yeterince
pişmemiş etler tüketmek ve çiğ süt içmek
• Genel hijyene
dikkat etmemek
• Temiz sular
tüketmemek
• Kalabalık ve
hijyenik olmayan ortamlarda bulunmak
• Şeker hastalığı
gibi kronik, süreğen bazı hastalıklar yaşamak
• Bazı enfeksiyon
türlerinin yaygın olduğu ülkelere seyahat etmek
Adenit Komplikasyonları
Çoğu zaman tedavi edilmeyen enfeksiyonlar ilerleyerek
adenite neden olur. Adenit durumunda da hastalık tedavi edilmezse daha ciddi
durumlar yaşanabilir. Enfeksiyon şişmiş lenf bezlerinin nedeni ise ve tedavi
edilmezse apse oluşumu ve bakteriyemi gibi sorunlar yaşanabilir. Şişme bir
tümörden kaynaklanıyorsa takip edilmemesi daha ciddi sorunlar doğurabilir.
Apse Oluşumu
Apse oluşumu enfeksiyonun neden olduğu lokalize bir irin
topluluğudur. İrin sıvı, beyaz kan hücreleri, ölü doku ve bakteri veya diğer
istilacıları içerir. Bir apse drenaj ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir.
Bakteriyemi
Bakteriyemi kan dolaşımı enfeksiyonudur. Vücudunuzun
herhangi bir yerinde bakteriyel bir enfeksiyon, kan dolaşımının ezici bir
enfeksiyonu olan sepsise doğru ilerleyebilir. Sepsis organ yetmezliği ve ölüme
kadar ilerleyebilir. Tedavi hastanede kalmayı ve intravenöz antibiyotikleri
içerir.
Adenit Nasıl Önlenir?
Adeniti önlemenin en iyi yolu doktora herhangi bir
enfeksiyonun ilk belirtisinde gitmektir. Adenite genellikle ilerleyen
enfeksiyonlar neden olduğu için enfeksiyonlardan korunmak adenitten de korur.
Lenflerde bir hassasiyet, şişme veya kızarıklık varsa da derhal doktora gitmek gerekir.
Enfeksiyonlardan Korunma
Bazı enfeksiyonlardan önlem alarak korunmak mümkündür.
Önlemenin mümkün olmadığı durumlarda da tedavi olmak önem taşır. Enfeksiyonları
önlemek için aşağıdakilere dikkat edilebilir:
• Cildinizdeki
çizik veya yaraları antiseptik ürünlerle temizlediğinizden ve her zaman iyi
hijyen sağladığınızdan emin olun.
• Ellerinizi sık
sık sabun ve su kullanarak yıkayın.
• Bazı
enfeksiyonlar için gerekli aşıları yaptırın.
• Güvenilir su
kaynaklarını kullanın ve çiğ süt içmeyin.
• Balık, beyaz et
ve kırmızı et gibi ürünleri tam olarak pişirmeden tüketmeyin.